De onthulling van de twee infoborden op de voormalige Schietbaan Hierden heeft speciale betekenis voor Evert Jacobs (77). De Hierdenaar werd geboren in een van de barakken waar de Duitsers in de oorlog verbleven. ‘Ik ben blij dat er uit die tijd ook iets goeds is voortgekomen: een nieuwe generatie Hierdenaren.’

 

Een wandeling naar het einde van de Ooster Mheenweg in Hierden is een feest der herkenning. Van de bruggetjes waar de Duitsers hun voertuigen parkeerden bleven er twee over. Aan de andere kant van de straat staan twee voormalige Duitse barakken fier overeind. Jacobs gaat met een hand over de muur van nummer 44, enigszins verwonderd. ‘De stenen, de spanten, de dakpannen, de kozijnen… Het is allemaal nog authentiek.’

De barakken zijn nu woningen, maar vanzelfsprekend is dat allerminst. Vlak na de oorlog verdwenen verreweg de meeste gebouwen van Duitse stellingen onder de sloophamer. Ook de boeren in Hierden braken af wat ze niet konden gebruiken, vooral bunkers. Een aannemer ontmantelde zelfs een hele barak om deze later op te bouwen voor het dorpshuis in Hierden.

Twee barakken van Schießplatz Harderwijk, zoals de Duitsers de schietbaan noemden, bleven staan. Omdat de eigenaresse de grond niet nodig had, legt Evert uit. Ze besloot om de panden te verhuren aan jonge gezinnen. Zo verdiende ze een centje bij en deed ze iets aan de woningnood. 'Het was slim maar ook sociaal. Veel jonge mensen konden eindelijk trouwen en een nieuw leven beginnen, zoals mijn ouders.’

In juni 1945 kwamen vader Berend en moeder Beertje hier wonen. Op 15 september 1947 werd Evert geboren, als tweede kind van het gezin. Van de barak herinnert hij zich vooral het interieur. Elke familie had de beschikking over een huiskamer en een slaapkamer. Er stond een kacheltje - waarvan de pijp door de muur naar buiten stak - er was een mooie rode lampenkap en er speelde een grote radio. ‘Wat ik me ook herinner is de brede gang, waar tafels stonden. Daar werd op petroleumstelletjes gekookt, want er was geen centrale keuken.’ De geur van stamppot hing vaak door het hele gebouw.

In de twee barakken woonden veertien gezinnen, meest met kinderen, in een vrolijke drukte. Pas later begreep Evert dat hier in de oorlog Duitse soldaten verbleven, en dat hier een schietbaan lag voor zware 88mm-kanonnen. Vader Berend maaide er weleens het gras, na toestemming van de Ortskommandant. De relatie met de Duitsers was afstandelijk, en verslechterde helemaal toen Berend werd gearresteerd. De broer van vader, Jan Willem, had illegaal geslacht en dreigde als dwangarbeider naar Duitsland te worden gezonden. ‘Om Jan Willem te beschermen, nam mijn vader alle schuld op zich’, zegt Evert. ‘Hij zat toen drie maanden vast in Veenhuizen.’ Berend werkte er de hele dag op het land en kreeg nauwelijks te eten. Toen zijn vrouw Beertje hem na zijn straf van het station haalde, herkende ze hem bijna niet meer, zo mager was hij geworden. ‘Het had geen twee maanden langer moeten duren.’

Evert is blij met de twee infoborden over de schietbaan, juist omdat daardoor heel wat van dit soort familieverhalen komen bovendrijven. Plaatselijke bewoners, vooral de jeugd, en toeristen kunnen er iets van opsteken. Bijvoorbeeld dat vrede en welvaart niet vanzelfsprekend zijn. ‘En de meeste mensen weten niets van het gebied. Dat hier kanonnen werden afgevuurd, dat hier bootjes met schietschijven sleepten, dat hier geallieerde vliegtuigen aanvielen. Als je de borden bekijkt, dan zie je het allemaal weer voor je. Dat maakt het bijzonder.’

Jacobs is lid van de Werkgroep Schietkamp Hierden, die het initiatief nam voor het bordenproject. Na de plaatsing van de borden - op dinsdag 9 juli - gaat de werkgroep door, om de geschiedenis van het gebied met nieuwe projecten levend te houden.

 

6 Jun 2024

Evert zag levenslicht in barak van Schießplatz Harderwijk